Actiefotografie

De wereld is vol beweging. Hoe kun je beweging met je camera in één enkel beeld vastleggen? Er zijn twee manieren: maak een onscherpe foto om een indruk te wekken van beweging of ‘bevries’ het beeld om het moment vast te leggen.

 

Voor succesvolle actiefotografie is een combinatie nodig van kennis van je camera, techniek en praktijkervaring.

In deze Tips & Tricks wordt het volgende besproken:

Belichtingstijd
Om te begrijpen hoe actiefoto's moeten worden gemaakt, is het van belang beweging te begrijpen in termen van belichtingstijden.

Als je onderwerp onbeweeglijk stil staat en je camera op een stevig statief is geplaatst, is de ingestelde sluitertijd niet zo van belang. 1 seconde of 1/1000 seconde geeft ongeveer hetzelfde resultaat, tenminste wat de scherpte van het onderwerp betreft.

Stel je nu voor dat een hond voor de camera langs rent, met zo'n 16 km per uur. In 1 seconde legt de hond dan bijna 5 meter af. Als je een belichtingstijd gebruikt van 1 seconde, wordt de hond zeer onscherp afgebeeld.

Dit kan heel goed werken, omdat een sterke suggestie van beweging ontstaat. Een belichtingstijd van 1 seconde is wellicht wat extreem in deze situatie, maar het is de moeite waard sluitertijden rond 1/15 seconde te proberen (de hond legt in die tijd ongeveer 30 cm af). Aan de andere kant, als je de hond bewegingloos wilt afbeelden, kun je een sluitertijd van 1/1000 seconde proberen. In zo'n korte tijd legt de hond minder dan 0,5 cm af.

De invloed van diafragma en ISO-waarde

Als je een kortere sluitertijd instelt, bereikt minder licht de digitale sensor van je camera en wordt het beeld onderbelicht. Om dit te compenseren moet je het diafragma van het objectief verder openen en/of een hogere ISO-waarde instellen.

 

Een objectief met een grote maximale diafragma-opening geeft je de mogelijkheid een kortere sluitertijd in te stellen en goed te belichten. Veel prime-objectieven (geen zoom) hebben een maximale diafragma-opening van f/2,8 of groter en zijn populair bij sportfotografen.

Als je niet over een van deze objectieven beschikt, kun je een hogere ISO-waarde instellen, waardoor de sensor gevoeliger wordt voor licht. De keerzijde hiervan kan bestaan uit een toename van de ‘ruis’ – gekleurde spikkels in de foto. Maar tegenwoordig wordt dit bij de nieuwste compacte digitale camera’s goed opgevangen, waardoor het ruisniveau met tot wel 60% verlaagd kan worden.

Je camera pannen
Het is mogelijk zelfs bij lange sluitertijden tamelijk scherpe foto's te maken van een bewegend onderwerp. Dit wordt bereikt door de camera te ‘pannen’ ook wel 'meetrekken': de camera zo bewegen dat het onderwerp gedurende het belichten op dezelfde plaats blijft op de sensor. Dit werkt het best wanneer het onderwerp met een constante snelheid in één richting beweegt, zoals een vliegende vogel of een raceauto op een circuit.

 

Een goede panfoto keert de normale situatie om: het onderwerp is scherp, maar de achtergrond is onscherp. Sommige onderwerpen kunnen tegelijkertijd zowel scherp als onscherp zijn. Het lijf van een vliegende vogel is bijvoorbeeld scherp, maar de haaks op de bewegingsrichting van de camera op en neer bewegende vleugels zijn onscherp. Het is belangrijk de juiste positie te vinden om te pannen. Je onderwerp moet gedurende de hele opname op dezelfde afstand van jou blijven.

Goed pannen is het resultaat van oefenen, oefenen en nog eens oefenen. Eén techniek is te blijven pannen na het loslaten van de ontspanknop, zodat het pannen een vloeiende beweging wordt.

Sportfotografie

Een onderwerp waarbij meestal veel beweging en actie voorkomt is sport

 

Verschillende soorten wedstrijden maken het voorspelbaar waar het te fotograferen object zich bevindt of zich gaat bevinden. Wanneer je je haaks op de baan opgesteld, kun je pannen om de deelnemers scherp te houden terwijl ze door je gezichtsveld bewegen. Wanneer je de mogelijkheid hebt om je dicht bij de baan op te stellen, kun je je camera min of meer parallel aan de baan richten terwijl de deelnemers op je afkomen, nu kun je met een langere sluitertijd je foto maken.

Voetbal, rugby en andere wedstrijden die op een veld worden gespeeld, zijn lastiger vast te leggen, omdat de actie zich snel verplaatst over een groot gebied. Als je je dicht bij het doel bevindt, kunnen de spelers het ene moment heel dichtbij zijn en het volgende moment in de hoek aan de overkant van het veld. Gebruik een korte sluitertijd voor opnamen dichtbij, omdat beweging op korte afstand sneller lijkt.

Je hoeft geen topwedstrijden bij te wonen om goede foto's te kunnen maken. Bezoek lokale wedstrijden waarbij de toeschouwers langs de lijn staan om de spelers aan te moedigen. De actie kan net zo spannend zijn en je gezichtspunten zijn meestal beter.

Image Stabilization of Vibration Reduction
Image Stabilization / Vibration Reduction is bijzonder nuttig bij het fotograferen met een teleobjectief, omdat het de gevolgen reduceert van trillingen van de camera die merkbaar worden bij het gebruik van objectieven met een langere brandpuntsafstand.

 

IS (bij Canon) VR (bij Nikon) bestaat uit een ‘drijvend’ element in het objectief. Gyro's in het systeem detecteren bewegingen van de camera. De bewegingen worden geanalyseerd door de ingebouwde processor en er worden instructies verzonden om het drijvende element op of neer of naar links of rechts te bewegen. Daardoor blijft het beeld van het onderwerp op dezelfde plaats op de sensor, zelfs wanneer de camera beweegt. Het systeem is zo gevoelig dat het de trillingen van de motor kan compenseren wanneer je opnamen maakt uit een auto of een helikopter.

Experimenteer en leer

De meeste fotografen maken vroeg of laat actiefoto's, of het nu gaat om hun spelende kinderen, lokale sportwedstrijden, drukke straatscènes of actie gedirigeerd door moeder natuur al of niet tijdens een vakantie. Het is mogelijk de sluitertijd te berekenen die nodig is om de actie te ‘bevriezen’ door de snelheid van de actie te schatten, de richting ten opzichte van de camera, de afstand tot de camera en de brandpuntsafstand van het objectief. Helaas is het moment voor de ideale opname dan wel voorbij.

 

Daarom is het beter een heleboel verschillende foto's te maken, het liefst met verschillende sluitertijden, en de resultaten te beoordelen wanneer je daar tijd voor hebt. Bij digitale foto's wordt de sluitertijd vastgelegd die werd gebruikt voor de opname en de meeste beeldbewerkingssoftware geeft deze informatie weer (samen met het diafragma, de ISO-instelling en andere gegevens). Onthoud wat werkt zodat het goed instellen van je camera routine wordt.

 


 

Joomla templates by a4joomla

We use cookies on our website. Some of them are essential for the operation of the site, while others help us to improve this site and the user experience (tracking cookies). You can decide for yourself whether you want to allow cookies or not. Please note that if you reject them, you may not be able to use all the functionalities of the site.