Lensfilters

In dit artikel komen de lensfilters aan bod, en ga ik verder in op de verschillen tussen lensfilters. Een filter is een soort voorzetglas (in enkel gevallen van kunststof) welke voor een cameralens gemonteerd kan worden. De toepassingen zijn veelal om de lens te beschermen of om een bepaald kleureffect te creëren. Een filter wordt meestal op de lens bevestigd d.m.v. een schroefdraad bevestiging. Omdat niet iedere lens even groot is, worden filters in verschillende diameters gemaakt.

 

Naast de hoeveelheid filtermaten en filtertypen, zijn er ook veel filtermerken. Elk merk richt zich op een eigen doelgroep met daarbij een behorende prijs. Ieder filter (indien de juiste maat) kan op iedere lens geplaatst worden. Het is dus niet zo dat je enkel een Canon filter op een Canon lens kan plaatsen. Daarnaast kan over het algemeen gezegd worden dat een duurder filter een betere kwaliteit levert dan een goedkoop filter. Dit komt omdat duurdere filters betere / meerdere coatingen krijgen dan goedkopere filters waardoor de beeldkwaliteit geoptimaliseerd wordt. Mijn ervaring leert dat je met de merken Hoya (kwalitatief goed instapmerk), B+W (hoogwaardig middenklasse merk) of Rodenstock (topklasse merk), altijd goed zit. Doordat de genoemde merken zich toegespitst hebben op het fabriceren van filters, overstijgen zij kwalitatief vaak de filters van de lensfabrikanten.

In dit artikel behandel ik eerst de meest gebruikte lensfilters en daarna komen nog een aantal oude filters aan bod die door programma’s als Photoshop zijn vervangen.

  1. UV Filters
  2. Beschermfilters
  3. Skylight filters
  4. Grijsfilters
  5. Polarisatiefilters
  6. Close-up filters
  7. Infrarood filters
  8. Diverse oudere type filters
  9. Verloopfilters
  10. Slim (dun) filter

Weinig effect van een UV filter met een digitale camera. Met dezelfde instellingen wordt de foto iets donkerder waardoor de kleur intensiteit iets verbetert.

 

1. UV filters:

Het UV filter is een filter welke, net zoals zonnebrillen, UV straling tegenhoud. In het analoge tijdperk, toen men nog met filmrolletjes werkte, werden deze UV filters veelvuldig gebruikt. UV stralingen hebben namelijk de eigenschap om wazige en/of mistige plekken in een analoge foto te creëren. Dit komt voornamelijk in analoge foto’s met een blauwe lucht voor. Door het gebruik van een UV filter wordt de schadelijke UV straling tegen gegaan en worden foto’s helderder.

In het digitale tijdperk hebben we echter geen last meer van UV straling aangezien de foto niet meer op film wordt vastgelegd, maar op een digitale sensor. En deze digitale sensor heeft geen problemen met de UV straling van de zon. Hierdoor is een UV filter eigenlijk overbodig geworden. Echter, wordt het filter toch nog veel gebruikt. Dit vanwege zijn beschermende functie. Het UV filter wordt namelijk, zoals bij elke filter, voor de lens geplaatst. Hierdoor beschermt hij de lens tegen stof, zand en andere schadelijke stoffen welke een lens kunnen beschadigen. Doordat de kleur van de foto bij het gebruik van een UV filter niet wordt beïnvloed, kan een UV filter permanent op de lens blijven. Een alternatief voor het UV filter is een standaard beschermfilter.
Is een UV filter echt nodig? Zelf heb ik een UV filter op elke L lens zitten. Maar dat had dus net zo goed een beschermfilter kunnen zijn? Stel je voor dat hier geen filter voor de lens had gezeten…..?
M.a.w. beter een klein krasje op het UV filter, dan op mijn dure lens. Een klein krasje is echter, afgezien van de waardevermindering van de lens, niet een heel groot probleem. Kleine putjes of krasjes op een lens zijn namelijk niet tot nauwelijks waarneembaar in een foto.

 

2. Beschermfilters:

Het beschermfilter is een filter, wat al in de naam wordt aangegeven, de lens beschermd tegen tegen stof, zand en andere schadelijke stoffen welke een lens kunnen beschadigen. Doordat de kleur van de foto bij het gebruik van een beschermfilter niet wordt beïnvloed, kan een beschermfilter permanent op de lens blijven.

3. Skylight filters:

Het skylight filter is een filter uit het analoge tijdperk. Skylight filters hebben een licht rode kleur waardoor ze hemellichten (skylights) op dia-afdrukken helderder maken. Dit wordt gerealiseerd doordat de lichtrode kleur van het filter, de kleur blauw warmer maakt.
Ook nevelpartijen worden met de hulp van een skylight filter ietwat verzacht. Omdat de filter een kleine, vrijwel onneembare, kleurcorrectie heeft, kan het permanent op de lens gemonteerd blijven. Desalniettemin is dit type filter met de komst van de digitale spiegelreflexcamera, waarbij kleurcorrecties eenvoudig achteraf in fotobewerkingsprogramma’s toe te passen zijn, overgenomen door de beschermfilter en de UV filter.

4. Grijsfilters:

Grijsfilters, ook wel ND filters genoemd, worden gebruikt om foto’s een aantal stops donkerder te maken. Zo kan je met een grijsfilter langere sluitertijden of een grotere lensopening halen. En dit zonder dat je foto overbelicht raakt. Hierdoor kan je, doordat je langere sluitertijden haalt, beweging vastleggen. Denk hierbij aan het fotograferen van stromend water, de zee (golven) en watervallen. Doordat je ook een grotere lensopening kan halen, kan je met lage f-waardes werken. Hierdoor kan je meer scherpte/diepte effecten in je foto’s creëren.
Grijsfilters zijn er in verschillende soorten, variërend van 1 stop onderbelichting tot 20 stops onderbelichting. Het aantal stops onderbelichting vind je terug in de naam van het filter. Zo heet de 1 stops grijsfilter 101. Hiermee kan je 1 stop (D-log 0,3) onderbelichten. Het grijsfilter 113, zorgt ervoor dat je 13 stops kan onderbelichten. Dit filter is zo donker dat je er de zon mee kunt fotograferen. Standaard wordt voor het fotograferen van stromend water het 106 filter gebruikt. Voor het fotograferen met grotere lensopeningen wordt standaard het 101 of 103 filter gebruikt. Wil je in dit geval toch meer dan 1 of 2 stops onderbelichten? Koop dat een 103 filter, of gebruik dan het 101 en 102 filter op elkaar. Door deze filters op elkaar te schroeven behaal je ook hetzelfde effect als dat je met een 103 filter zou behalen. Er zijn ook variabele grijsfilters welke je kan instellen door eraan te draaien. Hiermee kan je de onderbelichting instellen van 1,5 tot 9 stops, zonder dat je meerdere filters hoeft te gebruiken.

 

 

5. Polarisatiefilters:

Een Polarisatiefilter, is een filter welke spiegelingen uit oppervlaktes weg kan nemen. Denk hierbij aan spiegelingen in het water of de reflecties in een raam. Ook heeft een polarisatiefilter ook de eigenschap dat het de kleurverzadiging in een foto verhoogd waardoor het blauw (van bijvoorbeeld een lucht) blauwer wordt en groen (van bijvoorbeeld gras) groener wordt.
Bij een polarisatiefilter wordt de mate van kleurverzadiging en reflectie bepaald door de stand van het filter met het onderwerp. Als een polarisatiefilter 90 graden wordt gedraaid ten opzichte van de normale, reflectie verminderende stand, dan zal de kleurintensiteit hoger zijn en zal spiegeling afnemen. Om deze stand te realiseren draai je simpelweg het voorste element van het polarisatiefilter met 90 graden of tot je het gewenste effect hebt behaald. Let er wel op dat, wanneer je een lens met een roterende frontlens hebt (deze draait bij het scherpstellen), je constant jouw polarisatiefilter opnieuw instelt. Daarnaast moet je bij het gebruik van een polarisatiefilter opletten dat je eerst UV filter van je lens af schroeft. Dit omdat deze twee filters niet samenwerken. Onderstaand vind je een foto welke ik gemaakt heb met een polarisatiefilter.

6. Close-up filters:

Een close-up filter wordt gebruikt om dichter op een onderwerp te kruipen waarna deze uitvergroot kan worden. Hierdoor kan je van iedere lens een Macro lens maken. Close-up filters, soms ook voorzetglazen genoemd, zijn er in verschillende soorten met verschillende sterktes.

De variatie begint bij een vergroting van +1 en loopt op tot +10. Je kan alleen niet elk filter op elke lens gebruiken. De sterkte van de vergroting hangt af van het brandpuntsafstand van de lens.

7. Infrarood filters:

Het infraroodfilter is een filter welke bij zowel analoge als digitale camera’s gebruikt kan worden. Door een infraroodfilter voor een lens te plaatsen worden infraroodstralen vastgelegd. Dit geeft een speciaal effect aan de foto aangezien het filter alleen infraroofstralen doorgeeft aan het film of de sensor.
Let wel: bij digitale camera’s moet er echter wel het een en ander aan de digitala camera verbouwd worden voordat een infrarood foto gemaakt kan worden. De zogenaamde ‘hot mirror’, dit is een filter welke infraroodstralen tegenhoudt, moet namelijk verwijderd worden.

8. Diverse oudere type filters:

Hieronder worden een aantal oude type filters uitgelegd. Deze filters worden nog steeds verkocht, maar veel zijn door de komst van programma’s als Photoshop overbodig geworden. Op het Internet zijn nog legio voorbeelden van toepassingen te vinden van onderstaande filters.

Zwart wit filters:
Het zwart wit filter is een filter welke in het analoge tijdperk veel werd gebruikt. De filters zijn er in verschillende varianten en hebben allemaal een gele of rode kleur. Door een zwart wit filter voor je lens te schroeven worden contrasten, welke naar voren komen op een zwart wit film, beter naar voren gebracht. Daarnaast wordt de belichting met het gebruik van een zwart wit filter ook geoptimaliseerd voor zwart wit film. Tegenwoordig is het zwart wit filter vervangen door de kleurlagen van Photoshop of de instellingen van de camera.

Kleurverloop filters:
Kleurverloop filters werden in het analoge tijdperk gebruikt om kleurveranderingen, zoals van rood naar blauw, in een foto te verwerken. Tegenwoordig is het echter vervangen door programma’s zoals Photoshop aangezien je in dit soort programma’s hetzelfde effect kan behalen.

Softfilters:
Softfilters werden in het analoge tijdperk gebruikt om foto’s een zachte zweem mee te geven. Ook dit is vervangen door programma’s zoals Photoshop.

Kleurfilters:
Het kleurenfilter is een filter welke in het analoge tijdperk veel werd gebruikt. Door een kleurenfilter voor je lens te schroeven wordt er een bepaalde kleurtint, zoals rood, blauw, of geel, aan de foto toegevoegd. Deze kleur geeft de foto vervolgens een bepaald effect. Hedendaags is het kleurenfilter vervangen door de kleurlagen van programma’s zoals Photoshop.

Correctiefilters:
Digitale camera’s hebben tegenwoordig een witbalans instelling welke de kleurtemperatuur automatisch of handmatig aanpast naar de lichtomstandigheid van het moment. Maar in het analoge tijdperk was er geen witbalans instelling en moest men op een andere manier de kleurtemperatuur corrigeren. Hiervoor werden correctiefilters gebruikt. Dit type filter zorgde ervoor dat een kleurtemperatuur naar boven of naar beneden werd bijgesteld. Tegenwoordig is dit type filter vervangen door de witbalansinstelling van de camera en door programma’s zoals Photoshop (hier kan je ook achteraf ook de kleurtemperatuur aanpassen).

Contrastfilters:
Het contrastfilter werd in het analoge tijdperk veelvuldig gebruikt om meer contrast aan een foto te geven. Contrast toevoegen/verbeteren vindt men tegenwoordig terug in elk foto bewerkingsprogramma.

Spectra:
Spectra filters werden in het analoge tijdperk gebruikt om lichtinvallen en lichtsterren te creëren. Ook dit type filter is terug te vinden in de reeks filters die programma’s zoals Photoshop te bieden hebben.

Prisma:
Prisma filters werden in het analoge tijdperk gebruikt om spiegelingen en dubbelingen in een foto te krijgen. Tegenwoordig is het echter vervangen door programma’s zoals Photoshop aangezien je in dit soort programma’s eenvoudig hetzelfde effect kan behalen.

9. Verloopfilters:

Verloopfilters zijn eigenlijk geen filters maar verloopringen waarin filters geschroefd kunnen worden. Mocht je nu filters met een bepaalde diameter hebben die niet op jouw lens past, bijvoorbeeld een 67mm filter die je graag op jouw 72mm lens wil monteren, dan kan je gebruik maken van een zogenaamd verloopring. Deze verloopring zorgt ervoor dat je filters in een bepaalde maat, op lenzen in een andere maat kan plaatsen.
Let wel: dit werkt twee kanten op. Allereerst heb je step up filters welke ervoor zorgen dat je een groot filter op een kleinere lens kan gebruiken (bv een 72mm filter op een 67mm lens). Het andere type is een step down filter. Dit type zorgt ervoor dat je kleinere filters op een grotere lens kan gebruiken (bv 67mm filter op een 72mm lens). Let er alleen wel op dat je bij gebruik van dit type, een zwarte ring om jouw beeld krijgt. De filter is immers te klein voor jouw lens en de verloopring dekt een deel van jouw lens af.

10. Slim filter:

Filters zijn er in verschillende diktes. Let hierop, vooral bij extreme groothoeklenzen en groothoeklenzen. Dit omdat je bij het gebruik van een te dik filter vignetering op je foto’s kan krijgen. Vignitering is een zwarte rand in je foto, dit komt doordat je zonnekap of je filter in het beeld komt. Bij het gebruik van een slim-filter, dit is een extra dun (slim is Engels voor dun) filter, zal je hier minder last van zult hebben. Let wel, bij een slim-filter krijg je een andere lensdop meegeleverd aangezien je standaard lensdop niet op zo’n filter past.

 

Denk bij het aanschaffen van al deze filters ook hoe je deze mee wilt nemen.

Over het algemeen laat je een filter, zoals een UV filter, op je lens zitten. Maar als je een filter niet gebruikt, dan kan je deze op verschillende manieren meenemen. Als je een filter koopt zit hij vrijwel altijd in een handig doosje waarin je het filter kunt bewaren / meenemen. Deze doosjes zijn echter door hun grootte wel wat onhandig. Vooral als je meerdere filters hebt. Een alternatief voor deze doosjes zijn filtertassen. Hiermee kan je meerdere filters tegelijkertijd in opbergen en zo’n tas neemt veel minder ruimte in beslag. Daarnaast zijn deze tassen van een dusdanige kwaliteit dat je filters goed beschermd blijven.

 

 

Joomla templates by a4joomla

We use cookies on our website. Some of them are essential for the operation of the site, while others help us to improve this site and the user experience (tracking cookies). You can decide for yourself whether you want to allow cookies or not. Please note that if you reject them, you may not be able to use all the functionalities of the site.